นานมาแล้วที่โรงพยาบาลแผนปัจจุบันในต่างประเทศ รู้จักนำหญ้าหนวดแมวมาใช้เป็นยาขับปัสสาวะ และใช้รักษาคนไข้ที่เป็นโรคไตควบคู่กับโรคหัวใจได้ ฝรั่งจึงได้ตั้งชื่อหญ้าหนวดแมวว่า “ชาสำหรับโรคไต”
ความจริง หมอแผนไทยและจีนรู้จักใช้หญ้าหนวดแมว รักษาโรคไตมานานแล้ว แต่เพิ่งจะมาเป็นที่ยอมรับอย่างเป็นทางการในประเทศไทยเมื่อ พ.ศ. 2528 โดย ศาสตราจารย์นายแพทย์วีระสิงห์ เมืองมั่น แห่งภาควิชาศัลยศาสตร์ คณะแพทย์ศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล ได้ค้นคว้าวิจัยนำหญ้าหนวดแมวมาใช้รักษาผู้ป่วยในโรคนิ่วในระบบทางเดิน ปัสสาวะ เช่น นิ่วในท่อไต และนิ่วในระบบทางเดินปัสสาวะ ซึ่งเป็นสาเหตุของการปัสสาวะขัด ปัสสาวะกะปริบกะปรอย

การจากทดลองพบว่าหญ้าหนวดแมว มี “เกลือโปแตสเซียม” เป็นสารสำคัญที่ออกฤทธิ์ขับปัสสาวะและช่วยขยายหลอดไตให้กว้างขึ้น สามารถลดอาการปวดของท่อไต ผู้ป่วยที่เป็นนิ่วขนาดเท่าเม็ดมะละกอหรือเม็ดถั่วเขียว ชาสมุนไพรตัวนี้จะช่วยขับก้อนนิ่วออกมาได้สบายมากหลังจากดื่มเพียง 3-5 วัน นิ่วก็สามารถหลุดได้แล้ว  

ชาสมุนไพรหญ้าหนวดแมว สามารถรักษาโรคนิ่วได้ทั้งนิ่วจากแคลเซียมและนิ่วจากกรดยูริก
เนื่องจากสรรพคุณหญ้าหนวดแมว จะขับกรดยูริกอันเป็นสาเหตุของโรคเกาต์
หญ้าหนวดแมวจึงทำให้ปัสสาวะเป็นด่าง ซึ่งรักษานิ่วจากกรดยูริกซึ่งเป็นนิ่วได้ดีกว่าเพราะชนิดนี้สามารถ สลายได้ดีในด่าง

ในส่วนของประเทศไทยนั้น ก็มีรายงานการค้นคว้าวิจัยอ้างอิงเกี่ยวกับ สมุนไพรหญ้าหนวดแมว ไว้หลายเรื่องเช่นกัน อาทิ

 
1. นพ.พิชัย ตั้งสิน และ ภญ.ปริศนา แสงเจษฎา ได้ศึกษาฤทธิ์ของยาชงหญ้าหนวดแมว ในผู้ป่วยในทางเดินปัสสาวะส่วนบน เทียบกับไฮโดรคลอไรไธอาไซด์ และโซเดียมไบคาร์บอเนต โดยแบ่งกลุ่มผู้ป่วย 9 คน พบว่ากลุ่มที่ ได้รับยาหญ้าหนวดแมวมีการเคลื่อนตัวของนิ่วบริเวณกระดูกกระเบนเหน็บ (นิ่วชนิดทึบแสงในทางเดินปัสสาวะ เส้นผ่าศูนย์กลางน้อยกว่า 1 ซม.) และใช้ยาแก้ปวดไม่ต่างจากกลุ่มที่ใช้ยามาตรฐาน ยาชงนี้มีผลทำให้ความดันโลหิตลดลงเล็กน้อย ชีพจรเต้นเร็วในระยะแรก(วันที่ 3) ไม่มีผลต่อปริมาณโปตัสเซียมในเลือด ไม่ทำให้คุณภาพน้ำปัสสาวะเปลี่ยนแปลง

2. รศ.นพ.วีรสิงห์ เมืองมั่น ภาควิชาศัลยกรรม คณะแพทยศาสตร์ รามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล ศึกษาในผู้ป่วยนิ่วในท่อไต ขนาดเท่าเม็ดมะละกอ หรือประมาณ 0.5 ซม. จำนวน 23 คน ดื่มยาชงหญ้าหนวดแมว ขนาด 4 กรัม ในน้ำเดือด 750 ซีซี ต่อวัน เป็นเวลา 2-6 เดือน พบว่า 9 คน (40 %) มีนิ่วหลุดออกมา (ส่วนใหญ่ที่นิ่วหลุดจะหลุดภายใน 3 เดือน) 13 คน (60 %) หายปวด แต่นิ่วไม่หลุด

3. รศ.นพ.อมร เปรมกมล ภาควิชาเวชศาสตร์ชุมชน คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ได้ทำการศึกษาผลของหญ้าหนวดแมวในการลดขนาดของนิ่วไต เปรียบเทียบกับกลุ่มควบคุมที่ใช้ยา Na-K-Citrate โดยผู้ป่วยนิ่วที่เข้าร่วมจำนวน 48 คนมีนิ่วในไตขนาดตั้งแต่ 9 มม.ขึ้นไป       
โดยแบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม กลุ่มแรกให้ดื่มน้ำชง ชาสมุนไพร หญ้าหนวดแมว 2.5 กรัม เช้า - เย็น ส่วนกลุ่มที่สอง ได้ยา Na-K-Citrate วันละ 3 ครั้ง (6-10 กรัม) ใช้เวลาในการทดลอง 18 เดือน ผลการศึกษาพบว่า กลุ่ม 1 และ กลุ่ม 2 สามารถลดขนาดนิ่วได้ร้อยละ 28.6 สรุปคือ หญ้าหนวดแมวมีคุณสมบัติในการลดขนาดนิ่วได้ต่ำกว่าการใช้ยา Na-K-Citrate เล็กน้อย แต่ไม่พบผลข้างเคียงและราคาถูกกว่า
       
ข้อควรระวัง : ระวังการใช้ชาสมุนไพร หญ้าหนวดแมวในผู้ป่วยโรคหัวใจและโรคไต เนื่องจากหญ้าหนวดแมวมีโปแตสเซียมสูง
ข้อเสนอแนะ : หากดื่มชาสมุนไพรหญ้าหนวดแมว ในช่วงเย็นแล้วทำให้ ปัสสาวะบ่อยเกินไปในเวลากลางคืน สามารถเปลี่ยนเวลาดื่มชามาเป็นตอนกลางวันได้

Credit : จาก นิตยสารธรรมลีลา ฉบับที่ 144 ธันวาคม 2555 โดย เก้า มกรา